Урачыстае мерапрыемства па заліваннi першага бетону ў падмуркавую пліту ўнікальнага рэактара адбылося 8 чэрвеня. У цырымоніі прынялі ўдзел губернатар Томскай вобласці Сяргей Жвачкiн, генеральны дырэктар дзяржкарпарацыі "Расатам" Аляксей Ліхачоў, прэзідэнт НДЦ "Курчатаўскі інстытут" Міхаіл Кавальчук і іншыя. Свае відэапрывітаннi даслалі прэзідэнт Расійскай акадэміі навук Аляксандр Сяргееў, генеральны дырэктар МАГАТЭ Рафаэль Гросі і генеральны дырэктар Агенцтва па ядзернай энергіі АЭСР (NEA) Уільям Мэгвуд.
Новы рэактар са свінцовым цепланосбітам і новым змяшаным нітрыдным уран-плутоніевым палівам, аптымальным для рэактараў на хуткіх нейтронах, будзе мець устаноўленую магутнасць 300 МВт. Ён стане часткай найважнейшага для ядзернай галіны аб'екта - дасведчанага дэманстрацыйнага энергакомплексу (ДДЭК). Гэты кластар ядзерных тэхналогій будучыні ўключае тры ўзаемазвязаныя аб'екты, якія не маюць аналагаў у свеце: модуль па вытворчасці (фабрыкацыі/рэфабрыкацыі) уран-плутоніевага ядзернага паліва, энергаблок БРЭСТ-ОД-300, а таксама модуль па перапрацоўцы апрамененага паліва. Такім чынам, упершыню ў сусветнай практыцы на адной пляцоўцы будуць пабудаваны АЭС з "хуткім" рэактарам і прыстанцыйны замкнёны ядзерны паліўны цыкл. Апрамененае паліва пасля перапрацоўкі будзе накіроўвацца на рэфабрыкацыю (гэта значыць паўторны выраб свежага паліва): так гэта сістэма паступова стане практычна аўтаномнай і незалежнай ад знешніх паставак энергарэсурсаў.
"Дзякуючы перапрацоўцы ядзернага паліва бясконцая колькасць разоў рэсурсная база атамнай энергетыкі стане практычна невычэрпнай. Пры гэтым для будучых пакаленняў здымаецца праблема назапашвання адпрацаванага ядзернага паліва. Паспяховая рэалізацыя гэтага праекта дазволіць Расiі стаць першым у свеце носьбітам атамнай тэхналогіі, якая цалкам адпавядае прынцыпам устойлівага развіцця - у экалагічнасці, даступнасці, надзейнасці і эфектыўнасці выкарыстання рэсурсаў", - заявіў Аляксей Ліхачоў.
Кіраўнік праектнага кірунка "Прарыў" - спецыяльны прадстаўнік па міжнародных і навукова-тэхнічных праектах дзяржкарпарацыі "Расатам" Вячаслаў Першукоў адзначыў, што канструкцыя рэактара БРЭСТ-ОД-300 са свінцовым цепланосбітам заснавана на прынцыпах так званай натуральнай бяспекі. "Асаблівасці рэактара дазволілі адмовіцца ад пасткі расплаву, вялікага аб'ёму забяспечваючых сістэм, а таксама знізіць клас бяспекі пазарэактарнага абсталявання. Інтэгральная канструкцыя і фізіка рэактарнай устаноўкі дазваляюць выключыць аварыі, якія патрабуюць эвакуацыі насельніцтва. У перспектыве падобныя ўстаноўкі павінны зрабіць атамную энергетыку не толькі больш бяспечнай, але і эканамічна канкурэнтнай у параўнанні з найбольш эфектыўнай цеплавой электрагенерацыяй (у прыватнасці, парагазавай тэхналогіяй)", - адзначыў ён.
Расійская галіновая стратэгія прадугледжвае стварэнне двухкампанентнай атамнай энергетыкі з рэактарамі на цеплавых і хуткіх нейтронах і замкнёным ядзерным паліўным цыклам. ДДЭК узводзіцца ў рамках стратэгічнага праектнага напрамку «Прарыў" дзяржкарпарацыі "Расатам", накіраванага на стварэнне новай тэхналагічнай платформы атамнай энергетыкі. Яна прадугледжвае шырокае ўкараненне тэхналогій рэцыклiнгу ядзерных матэрыялаў. Гэта дасць магчымасць не толькі шматкроць пашырыць сыравінную базу атамнай энергетыкі, але і вырашыць пытанні назапашвання адпрацаванага паліва і ядзерных адходаў - паўторна выкарыстоўваць прадукты перапрацоўкі АЯП замест захоўвання, радыкальна знізіць аб'ёмы ўтварэння і актыўнасць адходаў.
Перавага рэактараў на хуткіх нейтронах - здольнасць эфектыўна выкарыстоўваць для вытворчасці энергіі другасныя прадукты паліўнага цыклу (у прыватнасці, плутоній). Валодаючы высокім каэфіцыентам узнаўлення, "хуткія" рэактары могуць вырабляць больш патэнцыйнага паліва, чым спажываюць, а таксама "дажыгаць" (гэта значыць утылізаваць з выпрацоўкай энергіі) высокаактаўныя трансуранавые элементы (актыніды). Рэактар БРЭСТ-ОД-300 будзе забяспечваць сябе асноўным энергетычным кампанентам - плутоніем-239 - сам, прайграваючы яго з ізатопа ўрана-238, якога ў прыроднай уранавай рудзе змяшчаецца больш за 99% (у цяперашні час для вытворчасці энергіі ў цеплавых рэактарах выкарыстоўваецца ўран-235, змест якога ў прыродзе каля 0,7%). Чакаецца, што ўкараненне такіх тэхналогій павысіць эфектыўнасць выкарыстання прыроднага ўрану.
