Аб'ект - стратэгічны, таму і журналістаў туды пускаюць нячаста. Наша здымачная група - адзіная не з расейскіх СМІ, каму ўдалося ўбачыць, як вырабляецца паліва для нашай станцыі. Аляксей Волкаў прасачыў увесь працэс вытворчасці і растлумачыў, як таблетка можа даць святло і цяпло цэлага дому.
Новасібірскі завод хiмканцэнтратаў. Пасля вайны тут збіралі грузавікі, пазней вытворчасць перанеслі ў Мінск - так нарадзіўся МАЗ. Зрэшты, маршрут за гады перабудавалі не моцна, толькі цяпер з Сібіры з любоўю да нас паедзе паліва для БелАЭС.
Завод - аб'ект стратэгічны і, як правіла, закрыты для аб'ектываў журналістаў не з Расіі. Нам пашанцавала, таму гэтыя кадры вытворчасці - абсалютны эксклюзіў. Першая кропка - цэх, дзе збіраюць цеплавыдзяляльныя зборкі - канструкцыі ў выглядзе шасьцікутніка. Адна штука важыць семсот кілаграмаў.
Толькі чвэрць лініі - зборка. Астатняе - кантроль якасці. Дарэчы, цяпер завод займаецца сваёй юбілейным замовай - рыхтуе паліва для Беларускай атамнай электрастанцыі. На вытворчасці усё вельмі строга - перасоўвацца можна толькі ў халатах і рэспіратарах.
У маіх руках узбагачаны ўран. Вось такой спрэсаванай таблеткі дастаткова, каб абаграваць прыватны дом цэлы тыдзень. У эквіваленце гэта 400 кілаграмаў вугалю ці тры з паловай барэля нафты. Таблетка - асноўны паліўны элемент.
Такія таблеткі праходзяць працяглы і складаны працэс вытворчасці. Вырабляюць іх з парашку, які пераносяць толькі ў адмысловым кантэйнеры. Каб маленькая пілюля лепш спрэсавалася, дадаюць пластыфікатар - і ў печ.
20 гадзін пры тэмпературы амаль дзве тысячы градусаў. За суткі атрымліваецца 1200 абагачаных таблетак.
Калі адправіцца эшалон з палівам з Новасібірска, найстрогая таямніца. Павязуць, вядома, не проста таблеткі ў скрынках: адмысловы робат камплектуе іх у цеплавыдзяляючыя элементы - цырконіевыя трубкі, якія збіраюць у паліўныя касеты і загружаюць у рэактар АЭС. У адзін элемент ўмяшчаецца 350 таблетак. А далей - 11 кантрольных замераў, каб пераканацца, што нормы не парушаныя.
Першай партыі паліва хопіць БелАЭС роўна на год - гэта 163 цеплавыдзяляльныя зборкі. Праз 12 месяцаў працы рэактар будуць перазагружаць, аднак замяніць прыйдзецца толькі адну чацвёртую. Кантракт з кампаніяй ЦВЭЛ - даччынай Расатама - падпісаны на доўгія гады. Таму з упэўненасцю можна сказаць, што ў АЭС будзе і сібірскі элемент.
