Беларусь, імкнучыся дыверсіфікаваць вытворчасць энергіі за кошт надзейнай нізкавугляроднай крыніцы, будуе сваю першую атамную электрастанцыю (АЭС) на Астравецкай пляцоўцы. На названай пляцоўцы ва ўзаемадзеянні з дзяржкарпарацыяй «Расатам» (Расійская Федэрацыя) вядзецца будаўніцтва і падрыхтоўка да ўводу ў эксплуатацыю двух водна-вадзяных энергетычных рэактараў ВВЭР-1200; падключэнне першага энергаблока да сеткі плануецца ў гэтым годзе.
Місія IНIР правяла ацэнку стану развіцця ядзернай інфраструктуры ў адпаведнасці з умовамі этапу 3 паэтапнага падыходу МАГАТЭ. Місію прыняло Міністэрства энергетыкі Рэспублікі Беларусь.
Паводле заявы экспертаў групы IНIР, Беларусь блізка да завяршэння будаўніцтва інфраструктуры атамнай энергетыкі, неабходнай для запуску ў эксплуатацыю сваёй першай АЭС. Эксперты групы падрыхтавалі рэкамендацыі і прапановы, накіраваныя на аказанне Беларусі садзейнічання ў далейшым павышэнні гатоўнасці краіны да ўводу ў эксплуатацыю і эксплуатацыі аб'екта.
«Гэта місія азначае сабой важны крок для Беларусі ў яе падрыхтоўцы да ўкаранення ядзернай энергетыкі», - адзначыў кіраўнік групы Мілка Кавачоў, кіраўнік секцыі развіцця ядзернай інфраструктуры МАГАТЭ. «Мы сустрэлі добра падрыхтаваных, матываваных і кампетэнтных спецыялістаў, гатовых адкрыта абмяркоўваць усе пытанні, звязаныя са стварэннем інфраструктуры. Наша група ўбачыла відавочнае імкненне да дасягнення мэт праграмы і забеспячэння выгод для беларускага народа, такіх як падтрымка эканамічнага развіцця краіны».
У склад групы ўваходзілі адзін эксперт з Алжыра, два эксперта з Вялікабрытаніі, а таксама сем супрацоўнікаў МАГАТЭ. Ажыццёўлена ацэнка стану работы па 19 напрамках развіцця ядзернай інфраструктуры ў адпаведнасці з метадалогіяй ацэнкі і ўмовамі этапу 3 паэтапнага падыходу МАГАТЭ. Дадзеная місія з'яўляецца другой па ліку місіяй ІНІР ў Беларусь. Першая місія ІНІР, праведзена ў 2012 годзе, ахоплівала этапы 1 і 2.
Напярэдадні цяперашняй місіі Рэспубліка Беларусь падрыхтавала даклад аб самаацэнцы, які ахоплівае ўсе пытанні інфраструктуры, і прадставіла гэты даклад і пацвярджаючыя дакументы ў МАГАТЭ.
Эксперты групы вылучылі вобласці, дадатковыя меры ў якіх маглі б прынесці карысць Беларусі, у тым ліку: неабходнасць удасканалення інстытуцыйных механізмаў і нарматыўна-прававой базы для забеспячэння стабільнага і прадказальнага асяроддзя для ажыццяўлення праграмы, а таксама завяршэнне працы над астатнімі механізмамі, неабходнымі для ўстойлівага функцыянавання атамнай электрастанцыі.
Група экспертаў азнаёмілася з ужывальнымі практыкамі і вызначыла іх як перадавыя, якія маглі б прымяняцца іншымі краінамі, якія асвойваюць ядзерную энергетыку, у такіх галінах, як каардынацыя праграм і праектаў, выкарыстанне незалежных экспертных аглядаў, супрацоўніцтва з рэгулюючымi органамі іншых краін, узаемадзеянне з міжнароднымі зацікаўленымі бакамі і забеспячэнне гатоўнасці да надзвычайных сітуацыях.
На заключным пасяджэнні місіі прысутнічаў намеснік генеральнага дырэктара МАГАТЭ, кіраўнік дэпартамента ядзернай энергетыкі Міхаіл Чудакоў. Ён заявіў: «Развіццё інфраструктуры, неабходнай для ядзернай энергетычнай праграмы, патрабуе значных фінансавых і людскіх рэсурсаў, а таксама значных часовых выдаткаў на падрыхтоўку і будаўніцтва. За дзесяць гадоў з моманту прыняцця рашэння аб рэалізацыі ядзернай энергетычнай праграмы Беларусь дамаглася значнага прагрэсу».
«Прымаючы місію ІНІР, Беларусь прадэманстравала адкрытасць і шчырую зацікаўленасць у атрыманні аб'ектыўнай прафесійнай ацэнкі аб гатоўнасці сваёй ядзернай інфраструктуры да ўводу ў эксплуатацыю першай нацыянальнай атамнай электрастанцыі», - адзначыў намеснік міністра энергетыкі Рэспублікі Беларусь Міхаіл Міхадзюк. «Атрыманыя па выніках місіі рэкамендацыі і прапановы, будуць для нас важным кіраўніцтвам у ходзе далейшай працы, накіраванай на забеспячэнне высокага ўзроўню бяспекі і надзейнасці Беларускай АЭС».
Аб місіі ІНІР:
Комплексны разгляд ядзернай інфраструктуры (ІНІР) заснаваны на паэтапным падыходзе МАГАТЭ, які прадугледжвае ацэнку 19 напрамкаў развіцця інфраструктуры, тры этапы (разгляд, падрыхтоўка і будаўніцтва) і тры асноўных этапы (прыняцце рашэння, заключэнне кантракту, увод у эксплуатацыю і эксплуатацыя). Місіі ІНІР дазваляюць прадстаўнікам дзяржаў-членаў МАГАТЭ праводзіць з міжнароднымі экспертамі грунтоўнае абмеркаванне вопыту і перадавых практык розных краін. Пры распрацоўцы сваіх рэкамендацый група экспертаў ІНІР ўлічвае заўвагі, выказаныя арганізацыямі краіны, у якой праводзіцца ацэнка. Выкананне якіх-небудзь рэкамендацый і прапаноў групы экспертаў ажыццяўляецца па меркаванні дзяржавы-члена, які запытвае місію. Мяркуецца, што вынікі місіі ІНІР дапамогуць дзяржаве-члену распрацаваць план дзеянняў па ліквідацыі любых прабелаў, што ў сваю чаргу будзе спрыяць развіццю нацыянальнай ядзернай інфраструктуры. МАГАТЭ публікуе справаздачу аб місіі ІНІР на сваім вэбсайце праз 90 дзён пасля яго прадастаўлення дзяржаве-члену. Справаздача не публікуецца толькі ў выпадку пісьмовай просьбы ад імя дзяржавы-члена ў адрас МАГАТЭ.
